چند سال مداومت در نویسندگی آنلاین در عمل به من ثابت کرده که برای یادگیری و ارتباط و ترویج افکار، هیچ چیزی به اندازه مقاله‌نویسی در اینترنت موثر نیست.
حالا در مقالۀ کوتاهی، ایده‌هایم را برای راحت‌تر نوشتن در اینترنت برای شما می‌نویسم:
با آزادنویسی شروع کن
آزادنویسی یعنی نوشتن به آزادانه‌ترین شکل ممکن.
در این مرحله بنا نیست روی چیزی خط بکشی.
بنا نیست واژه‌ها دقیق، جمله‌ها درست و پاراگراف‌ها منسجم باشند.
آزادنویسی یعنی تولید چرک‌نویس و چرک‌نویس هر چه چرک‌تر بهتر!
دوست داری چه مقاله‌ای بنویسی؟
مقالۀ تو چه ویژگی‌های خاص و جالبی دارد؟
به سوالات بالا فکر کن و بازیگوشانه بنویس. بگذار نوشته‌ات پر از حرفهای غیر منطقی و ناقص باشد. فقط بنویس.
توی آزادنویسی فقط می‌خواهی تصوری کلی از شکل و شمایل و اهداف مقاله‌ای در ذهن تو شکل بگیرد.
اگر می‌خواهی در مقاله‌نویسی شکست بخوری اینگونه فکر کن:
«هر وقت ایده پیدا کردم، نوشتن را شروع می‌کنم.»
اما نویسندۀ حرفهای می‌داند که ایده حین نوشتن به دست می‌آید. (+)
چرک‌نویس را که نوشتی، بینداز کنار و از جایت بلند شو برو پیاده‌روی. لای کتاب‌ها پرسه بزن. با دیگران صحبت کن. دوش بگیر. فکر کن. اما این کارها را دو سه ساعت بیشتر کش نده. حالا وقت بازنویسی یا به عبارتی نوشتن مقالۀ اصلی است.
قصه بگو، نقل قول کن، تشبیه و استعاره بساز
در اوایل دهۀ ۱۹۸۰، یک نوازندۀ با استعداد گیتار از گروه خود اخراج شد. این گروه تازه اولین قراردادش را بسته بود و داشتند برای ضبط اولین آلبوم‌شان آماده می‌شدند؛ اما یک هفته قبل از شروع ضبط، نوازندۀ گیتار را اخراج کردند، بدون هیچ اخطار یا مشاجرۀ قبلی. نوازندۀ گیتار فقط روزی از خواب بیدار شد و با بلیت اتوبوس روانۀ خانه شد! او روحیه‌اش را از دست داد. احساس کرد به او خیانت شده است. در این ماجرا هیچ‌کس از او جانب‌داری نکرد. هیچ‌کس توجه نکرد که با چه حالی رفت. در سرنوشت‌سازترین لحظۀ کاری، کسانی او را ترک کردند که او بیش‌ترین اعتماد را به آن‌ها داشت. پس با خود عهد کرد گروه خودش را بسازد. چنان گروه شگفت‌انگیزی راه بیندازد که گروه قبلی‌اش احساس ندامت کنند و چنان مشهور شود که تمام عمرشان را به این فکر کنند که مرتکب چه اشتباه وحشتناکی شده‌اند…
دوست دارید ادامه داستان را هم بدانید؟
بله، اغلب ما کنجکاوی سیری‌ناپذیری برای خواندن و شنیدن داستان داریم.
داستان نیمه‌کاره‌ای که در بالا خواندید، پاراگراف ابتدایی یکی از مقالات وبگاه مارک منسون است. منسون در حال حاضر یکی از پرفروش‌ترین نویسنگان غیرداستانی دنیاست. چرا او مقاله‌اش را با یک داستان شروع کرده؟
جو ویتالی در این رابطه می‌گوید:
یکی از دلایل موفقیت یکی از نامه‌های پرفروش من آن است که این نامه با جملۀ «نزدیک بود اشکم در بیاید…» شروع می‌شود. این عنوان در ابتدای نامه حکایت از داستان دارد، نه یک پیشنهاد خرید. مرم به شما گوش خواهند داد؛ به شرط آنکه مقصود خودتان را در قالب یک داستان جذاب بیان کنید.
علاوه بر این، داستان تمایز ایجاد می کند. با بیان یک قصۀ تازه، می‌توانی تکراری‌ترین پیام‌ها را دوباره و دوباره به گوش مخاطب برسانی و مخاطب تو از این ماجرا راضی و خشنود باشد.
دربارۀ موضوع مقاله‌ای که می‌خواهی بنویسی چه قصه‌ای به ذهنت می‌رسد؟ یک خاطره؟ خلاصۀ فیلم یا داستانی که قبلاً خوانده‌ای؟ یک ماجرای مشهور؟ یا یک حکایت قدیمی؟
با همان شروع کن. مو به مو برایمان توصیفش کن. ماجرا چه زمانی رخ داده؟ چه آدم‌هایی در چه مکان‌هایی قصه را ساخته‌اند؟
با یک قصۀ خوب ما را میخکوب مقاله‌ات کن.
بعد از گفتن قصه، بنویس چرا این قصه را تعریف کردی؟ پیام قصه چه بود؟ در این مقاله چه چیزی می‌خواهی به ما بدهی؟
حالا کیلوکیلو هم حرف انتزاعی و غیرداستانی بزنی، به خاطر لذتی که با داستان اول مقاله برای ما ایجاد کرده‌ای به خواندن ادامه می‌دهیم.
وسط حرف‌هایت هر جا نقل قول خوبی به ذهنت رسید استفاده کن. حتی برو توی ویکی‌گفتاورد و کتاب‌ها بگرد تا جملات قصار تازه پیدا کنی. کورش کبیر می‌گوید: استفاده از نقل‌قول، جذابیت و اعتبار متن را بیشتر می‌کند!
از تشبیه و استعاره استفاده هم کن. حرفی که می‌زنی شبیه چیست؟ آیا می‌توان آن را با یکی از چیزهای ملموس و روشن زندگی ما مقایسه کنی تا منظورت را بهتر بفهمیم. یادت هست که من داشتن سایت را به ادارۀ یک کشور تشبیه کرده بودم؟ (+)
ببین سعید عقیقی چگونه وسط یکی از یادداشت‌هایش-برای بیان تاثیرگذارتر حرفش-یک استعارۀ گزنده ساخته:
سینما از آن‌چه باید باشد و می‌تواند باشد، فرسنگ‌ها فاصله گرفته است. دروغ، تبعیض، حق‌کشی و پلیدی به صورت امری رایج و طبیعی درآمده و گویی جزاین چیزی نباید باشد. حق این است که وقتی از کنار تابلوهای تبلیغاتی یا سردر سینماها می‌گذریم، از دیدن این تصاویر عنیف و حماقت مستولی بر ذهن و زبان سازندگان‌شان سرمان را از خجالت پایین بیندازیم و بگذریم و دلمان را به فروش بلیت‌ها خوش کنیم و خود را فریب بدهیم که «چرخ سینما باید بچرخد» و سینمای «پُرمخاطب»ی داریم. انگار پدری به‌جای کوشش در جهت فراهم‌کردن رفاه دختر تازه‌بالغ‌اش، او را روانۀ خیابان‌ها کند تا خرج خودش را دربیاورد و استدلالش این باشد که «چرخ زندگی باید بچرخد» و دل خوش دارد به اینکه دختر «پُرمخاطب»ی دارد! این توهین‌آمیز‌ترین جمله‌ای‌ست که می‌توان نثار دوستداران سینما کرد.
اینتر بزن
یک لحظه پاراگراف بالا را نگاه کن.
حالا برگرد یک نگاه هم به پارگراف آزادنویسی بینداز.
کدام یک برای خواندن راحت‌تر است؟
برای خوانده شدن مقاله‌ات سفیدخوانی را دست کم نگیر.
بگذار سطرها نفس بکشند.
خوانندۀ اینترنتی کم‌حوصله است. متن تودرتوی تو از خواندن می‌ترساندش.
هر جایی که امکان داشت اینتر بزن و برو سطر بعدی. (+)
جمله‌هایت را کوتاه کن
شاهرخ مسکوب از بهترین نثرنویس‌های زبان فارسی است. هر کتاب او کلاس درس تسلط کلامی است. بیا اولین سطرهای کتاب مسافرنامۀ مسکوب را با هم بخواهیم:
از خانه بیرون آمدم. تاریک بود. اینجا همیشه صبح‌ها تاریک است. دو تا زن به ساعت‌هایشان نگاه می‌کردند و می‌دویدند. در تلاش معاش! کبوتر سحرخیز و کامروائی دستپاچه و سمج به چیزی شبیه رودۀ مرغ نک می‌زد. صبحانه در باران. آسمان مثل لاک روی زمین افتاده بود و آدم‌ها زیر چتر مثل لاک‌پشت‌های پادراز و قارچ‌های ساقه بلند بودند. سرگردان، شتاب‌زده! چراغ ماشین‌ها روشن بود. از نور خیسشان آب می‌چکید. خیابان باریک، ساختمان‌ها بلند و آسمان غایب! مثل این بود که ته دریا راه می‌روم، در تاریکی خیس اعماق!
به کوتاهی جمله نگاه کن. دوستی نویسنده با نقطه حیرت‌انگیز است.
«از خانه بیرون آمدم.»
«تاریک بود.»
«دو تا زن به ساعت‌هایشان نگاه می‌کردند و می‌دویدند.»
خواندن این جمله‌ها راحت‌تر است. تمرکزمان را از دست نمی‌دهیم و نفسمان بند نمی‌آید.
اما کافی است به مقالات ناشیانۀ وب نگاه کنی. اغلب این مقاله‌ها پر از جملات بلندی هستند که در انتهای هر جمله یادمان می‌رود جمله با چه موضوعی شروع شده بود. بنابراین یکی از کارهای اصلی تو در بازنویسی،کوتاه کردن جملات است.
از میان‌تیتر استفاده کن
این کاری است که دن کندی از آن به عنوان مسیردوگانۀ خواندن یاد می‌کند.
ما برای خواندن یک مقاله، از همان سطر اول شروع نمی‌کنیم جمله به جمله پیش برویم. اول یک نگاه کلی به مقاله می‌اندازیم، و بعد که اول تا آخر آن را دیدیم، دربارۀ خواندن یا نخواندن آن تصمیم می‌گیریم.
حالا با این حساب چطوری می‌توانیم شانس خوانده شدن مقاله را افزایش بدهیم؟
یک راه موثر استفاده از میان‌تیترهای کاربردی و جذاب است. میان‌تیترها، نه تنها ساختار بهتری به متن می‌دهند، بلکه می‌توانند مخاطب را برای خواندن کل مقاله متقاعد کنند.
میان‌تیتر زیر شما را به خواندن این مقاله ترغیب می‌کند؟
غول مرحلۀ آخرِ مقاله نویسی در اینترنت
منتشر کن. اگر نوشته‌هایت را منتشر نکنی هیچ چیزی یاد نمی‌گیری.
یادگیری نوشتن در خلوت اتفاق نمی‌افتد. باید به یک نظم نوشتاری متعهد باشی و هر روز بنویسی و منتشر کنی.
بعدها که حرفه‌ای‌تر شدی شاید نخواهی هر روز چیزی منتشر کنی اما در سال‌های اولیه کار، تمرین اصلی تو، نوشتن روزانه و انتشار است؛ ارزشمندترین چیزها را از این رهگذر یاد می‌گیری.
بهتر است نوشتن را به جای هدف، به یک عادت تبدیل کنی. ممکن است هدف تو داشتن یک سایت پرمخاطب باشد. اما به جای خیال‌بافی بهتر است عادتِ تازه‌کردن روزانۀ وبلاگت را تقویت کنی. هدف جذاب‌تر به نظر می‌رسد، اما عادت سازنده‌تر است.
راز نهایی این است: خودت را عادت بده هر طور که شده هر روز چیزی منتشر کنی. بدون خیال‌پردازی دربارۀ نتیجۀ کار.
پی نوشت: این مقاله را بر اساس سوالاتی که در کامنت‌ها می‌نویسید، طی روزهای آینده کامل‌تر می‌کنم.
20 دیدگاه. دیدگاه جدید بگذارید
[…] در همین رابطه: یک راهنمای بسیار ساده برای مقاله‌نویسی در اینترنت […]
[…] یک راهنمای بسیار ساده برای مقاله‌نویسی در اینترنت […]
شاهین عزیز
آشنایی با تو دروازه ای برای ورود به رویایی بود که سال ها به دنبالش می گشتم. رویایی که در عمیق ترین لایه های وجودم جا خوش کرده بود و نمی شناختمش. درست زمانی که باید توی مسیر جدیدم با تو هم قدم شدم و هر لحظه بیشتر و بیشتر غرق در لذت این سفر شدم. با شگفتی هایی که هرروز حس جهان بینی ام رو اغنا میکنه.
بهبود عادت های فردی و مهارت نوشتنم رو مدیون آموزش های شما هستم.
با آرزوی سربلندی و توفیق روزافزون🌷
سلام شیوا جان
مرسی از مهر تو.
تو خوش ذوق و بی‌نظیری.
از کامنتت حس خوبی گرفتی.
امیدوارم روز به روز به آرزوهای خودت نزدیک‌تر بشی.
[…] یک راهنمای بسیار ساده برای مقاله‌نویسی در اینترنت […]
[…] جستار، مقاله، تبلیغ و شعر، فرقی نمی‌کند، برای نوشتن هر کدام تو باید […]
[…] یک راهنمای بسیار ساده برای مقاله‌نویسی در اینترنت […]
[…] حین نوشتن برای نگارش داستان‌های تخیلی است، اما برای نوشتن مقاله و محتوای تجاری که نمی‌توان بدون ایده شروع […]
سلام آقا شاهین عزیز، بزرگ معلم نادیده‌ام.
ازونجایی که تو یادداشت “اگر می‌خواهید سایت شخصی قدرتمندی داشته باشید … ” پیشنهاد کردین که تازه کارا با انتشار هفته‌ای دو پست شروع کنن و تو این یادداشت که جدیدتره توصیه به انتشار هر روزه کردین، خواستم بدونم برای منی که تازه میخوام سایت شخصیمو راه بندازم و تنها تجربه‌ی انتشار روزانم توییت نویسی روزانست(اونم تو یه مقطع کوتاه) کدومو پیشنهاد میکنید؟(حتی تصور انتشار هر روزه هم سخته برام.)
سپاس از وقتی که برای پاسخ به من میگذارید.
سلام امین جان
همون موقع هم معتقد بودن هر روز نوشتن بهترین کاره.
حداقل دو دو سال اول هر روز بنویس.
سلام خدمت شما بزرگوار …
قبلا صرفا برای علاقه ایی که به نوشتن داشتم در کانال تلگرامی ات عضو شدم ؛اما پس ازچند مقاله ای که چند وقت اخیر مطالعه کردم ،فقط برای خواندن مطالبت به وبلاگت سر می زنم …
شاید خودت ندانی ولی یک دوست بسیار سازنده هستی از تو بابت تمام کمک هایت سپاس …🌹
سلام مبینا جان
ممنونم از مهرت.
خوشحالم که اینجا هستی.
حتماً برای من بیشتر بنویس از خود.
شاد باشی دوست خوبم.
وای مدتها دنبال یه الگو یه راهنما برای همین مشکل مشابه می گشتم و بی نهایت بینهایت لز شما بابت این دریای ارزنده و بی نظیر سپاسگزارم. مثل همیشه از شما ممنونم استاد
درود مهسا جان
خوشحالم که برات مفید بوده.
سایت خوبت رو دیدم.
تو بخش دوستان من بهت لینک دادم.
وقتی مطالب شما رو میخونم آقاشاهین این تصور رو دارم رو که یک لقمه ی آماده جلوم گذاشته شده فقط باید زحمت بکشم این لقمه رو میل کنم 🙂
اینقدر که راحت میکنی شما کارها رو برای ما
راستی یک سوال من قبلا یک مطلبی خوندم تحت عنوان اینکه نوشته هامون رو برای مسابقه و داوری نفرستیم راستش چون یکم مغزم مثل ماهی هست یادم نیست این مطلب رو در سایت شما خوندم یا جای دیگه
اگه برای شما بوده میشه برام لینکش رو بدین
به شدت درگیرم که آیا در مسابقه ی نویسندگی شرکت کنم یا نکنم
درود زهرا جان
ممنونم از تو.
بله من نوشته بودم.
اینم لینکش:
مسابقه نویسندگی | نظر جعفر مدرس صادقی
استاد گرامی عرض سلام و درود !
نمیدانم با کلمه استاد احساس خوبی دارید یا خیر ؟
من یکی از تعقیب کننده‌گان مطالب جدید شما هستم و در این مدت از مطالب و راهکار های شما استفاده اعظیم نموده ام و از این بابت از تشکر می‌نمایم .
برای نوشتن یک جملهء خوب که خواننده را جلب توجه نماید چی چیزی نیاز است ؟ لغات مدرن ، طرز نوشتن و یا ….غیره ؟
سلام علی رضا جان
دربارل جمله‌نویسی قبلاً چیزهایی نوشتم.
ولی بزودی یه مطلب تازه هم خواهم نوشت.
و اما دربارۀ لفظ استاد: نه بابا، من استاد نیستم. فقط زور میزنم برای شاگرد بودن.
فدایت.
سلام بر شاهین کلانتری عزیز
آنقدر قشنگ نوشتید و از ضروریات نوشتن تحت سایتی با نام شخصی فرمودید که مجاب شدم در کنار سایت درسی که از قبل داشتم و مقالات علمی، سایتی هم با اسم خودم تاسیس کنم. البته با توجه به حوزه کاری من به عنوان یک معلم آمار و ریاضی، نوشته ها خشک و علمی خواهد بود، ولی تجربه دلپذیری را بانی شدید.
از خدا برکت واسعه، خوشبختی و موفقیت مدام برایتان آرزو می کنم.
درود جناب صفایی نازنین
شما محبت دارید.
چقدر عالی که سایت وبگاه شخصی خودتون رو راه‌اندازی کردید.
تو بخش دوستان من بهتون لینک داد.
سایت زیبایی دارید.