نویسندۀ قرنطینه‌نشینی که می‌نوشت تا ناپدید نشود

پیش‌حرف: این نوشته‌ها همان‌قدر به هم مربوطند که می‌توانند نامربوط باشند.

کلمۀ اول.

سطر بالا را نوشتم تا مانع را بردارم. مانعی که همیشه در برابر نویسنده است. اولین واژه را که بنویسی -اگر بیش‌ازحد به خودت سخت ‌نگیری- مابقی واژه‌ها پی‌درپی ردیف می‌شود.

از چه بنویسم؟

سوال بالا را نوشتم تا حرفم در ذهنم نماند. به‌‌عبارتی به سوالم شکل عینی دادم تا همین سوال مایۀ نوشتنم را فراهم کند. من می‌توانم بارها و بارها و بارها این سوال را تکرار کنم. ممکن است تمام صفحه با این سوال پر شود:

از چه بنویسم؟
از چه بنویسم؟
از چه بنویسم؟
از چه بنویسم؟
از چه بنویسم؟
از چه بنویسم؟
…

با تکرار همین سوالِ سه کلمه‌ای‌ حالا هزار چیز گوناگون به ذهنم می‌رسد که هر کدام می‌تواند به یک متن بلند تبدیل شود:

-اردیبهشت ۸۷، وقتی با محمود توی تاکسی بودیم و محمود در ستایش خانه‌های نُقلی نطق می‌کرد…

-احساساتم بعد از دیدن کلیپ جفنگی که به‌طور اتفاقی توی یوتیوب دیدم…

-ماجرای گفتگویم با پیرمردی که دوست داشت ثابت کند چند هزار سال قبل در ایران مغز عمل می‌کرده‌اند، به‌مراتب بهتر از حالا…

همۀ این‌ها بهانۀ خوبی برای تمرین نوشتن است.

وقتی عزم نوشتن می‌کنی. دیگر نباید چیزی را توی ذهن خودت حبس کنی. ارزش و بی‌ارزشی چیزها نباید مسئلۀ تو باشد. فقط می‌کوشی تمام آنچه در ذهنت داری با استعانت از هر میزان لغت که در انبار واژگان ذهنت داری مکتوب کنی. گفتم انبار واژگان، بگذار چیزی را نقل کنم که سال‌ها پیش در کتاب جیبی کوچکی خوانده بودم:

شاعر باید به زبان تسلط داشته باشد. محیط مساعد برای زندگی شعر، انبار لغات است. در این انبار است که شعر به دنیا می‌آید. هر چه این محیط آماده‌تر باشد و وسیع‌تر، شعر گسترده‌تر خواهد شد. وگرنه، میان مرگ و میلادش فاصله‌ای نخواهد بود.
-احمد شاملو

پس دریاب انبار لغات را.

باید دست از نقشه کشیدن برداشت. نوشته ذره‌ذره شکل می‌گیرد. اگر هر بار یکی دو جمله بنویسیم فاتحۀ تمام بهانه‌های نوشتن خوانده است.

فکر کردن به نوشتن، مانع نوشتن است. اگر می‌خواهی بنویسی باید بنویسی (بدیهیات مهم).

نوشتن به هیچ امکانات خاصی نیاز ندارد. اگر خودت را عادت بدهی که به جای خیالبافی دربارۀ نوشتن، هر لحظه‌ای که یاد نوشتن افتادی دست به قلم ببری، دیگر مغلوب نشخوارهای ذهنی نمی‌شوی. دیگر وقت خودت را با نگرانی دربارۀ میزان استعداد خودت یا کیفیت نتیجۀ کارت تلف نمی‌کنی.

دوست دارم قوز کنم و بنویسم. اما وقتی قوز می‌کنم تمام ستون فقراتم درد می‌گیرد. قوزیدن و نوشتن هم شده از حسرت‌های ما.

امروز شاید اولین بار است که لیست کارهای روزانه‌ام را دوست دارم. به جای استرس از آن آرامش می‌گیرم. چون فقط‌‌ و فقط خودم را به نوشتن سه کار محدود کرده‌ام. اگر این سه کار را انجام دادم، اجازه خواهم داشت سه کار دیگر را هم به این فهرست اضافه کنم. هیچ چیزی به اندازۀ یک فهرست طولانی به برنامه‌گریزی منجر نمی‌شود. برنامۀ خوب برنامه‌ای خلوت است.

امروز صبح یک لایو اینستاگرامی هوا کردم. صبح که به اینستاگرام سر بزنی معمولاً از لایو خبری نیست. نمی‌دانم طبق چه قانون نانوشته‌ای اغلب گمان می‌کنند که روز وقت لایویدن نیست (شاید خوابند). لایو امروز من آزمایش جالبی بود. با اینکه از قبل اطلاع‌رسانی نکرده بودم و حتی خودم هم اطلاع نداشتم که می‌خواهم لایو بگذارم، دوستان بسیاری آنلاین شدند و به نسبت سایر لایوهایم تعامل بیشتری هم شکل گرفت. درخواست‌های مکرری هم برای ادامۀ لایوهای صبحانه وجود داشت. اینترنت جای آزمون و خطاست، مثل زندگی (جملۀ باسمه‌ای).

کوشش شیرینی‌ست تلاش برای جور دیگری دیدن و جور دیگری نوشتن. هر بار که شعر و نوشتۀ خوبی می‌خوانم به این فکر می‌کنم که نویسنده چیز مهمی را دیده که اغلب ما با بی‌اعتنایی از کنار آن می‌گذریم. نوشتن دیدن است.

دوست دارم شکل خودم بنویسم. پس جلوی خودم سد و دیوار و عوارضی نمی‌گذارم. هر کلمه‌ای که دوست دارم به کار می‌گیرم، هر جمله‌ای که دوست دارم می‌سازم. تمام حرف‌ها و توصیه‌هایی که مانعم می‌شود دور می‌ریزم، تمام حرف‌ها و توصیه‌هایی که حرکتم می‌دهد نگه می‌دارم.

نوشتن ارزشمندتر از آن است که به خاطر نشخوارهای ذهنی کنارش بگذارم.

قرنطینه‌نشینی از برخی جنبه‌ها مزایای بسیاری داشت. من اینجا فقط با مزایای آن کار دارم. معایب آن را در رسانه‌های خبری دنبال کنید.

1. ثابت شد که اغلب جلسات حضوری واقعاً بی‍هوده و بی‌خاصیت است و یکی دو تماس و چند کلمه چت کردن به راحتی می‌تواند جای طولانی‌ترین جلسات را بگیرد.
2. در عمل فهمیدیم که می‌توان بسیاری از کارهای مهم را با اینترنت بهتر و سریع‌تر انجام داد.
3. انواع گوناگونی از صرفه‌جویی را در بسیاری از جنبه‌ها آزمودیم.
4. با حذف بسیاری از رفت‌وآمدهای بیهوده معلوم شد که می‌توان انرژی زیادی را ذخیره کرد.
5. با مفهوم استفادۀ درست و بهینه از تمام ظرفیت‌های منابعی که داریم کمی بیشتر آشنا شدیم.

پی‌نوشت: حالا واقعاً این چیزهایی که گفتم را توی همین قرنظینه‌نشینی کوتاه فهمیدیم؟! 

• بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی نقش وکیل مدافع شیطان را ایفا می‌کنند؛ بدون هیچ حق‌الوکاله‌ای. کافی است ببینید که چه حجم زیادی از پست و استوری و کامنت برای دفاع از جنجال‌های مبتذل‌ سلبریتی‌ها و شاخ‌های اینستاگرامی تولید می‌شود.
• شرط بیرون کشیدن خود از گِل این است که ابتدا بپذیریم در گِل مانده‌ایم، و از آن مهم‌تر اینکه‌ احساس قربانی بودن نکنیم.
• ذوق نوشتن منوط به ذوق خواندن است.
• مدیریت انرژی به‌مراتب مهم‌تر از مدیرت زمان است. 
• معنی واقعی بهره‌وری را کسی فهمیده که فهرست کارهای روزانه‌اش خلوت است.
• آدم سختکوش میانه‌ای با میانبر ندارد.
• کمالگرایی، لذت بردن از هر کاری را زایل می‌کند. چون حتی اگر کاری را انجام بدهید، نتیجه بیش‌ازآنکه مایه تسلی خاطر باشد، سبب عذاب وجدان است.

از تندنویسی‌های یک نادلمشغول ویرایش!

به به! کتاب مجابی (بغل کردن دنیا) از بهترین کتاب‌هاست. چه جواهری، بخش پایانی آن درخشان است. تکه‌ای از آن را امشب در شاهین بلاگ نقل می‌کنم. حین خواندن چیزی به ذهنم رسید. اینکه اینجا آزادانه بنویسم. مثل هزار کلمه‌ها. بنویسم و بنویسم. تا حین نوشتن چیزی شکل بگیرد. این بهترین کار است. بعد اضافه‌ها را پاک می‌کنم و ایده‌ای که شکل‌گرفته، می‌ماند، یا جرقه را بر می‌دارم و می‌برم بالا یا پایین و کامل‌تر می‌نویسم. پس اینجوری هر روز می‌توانم به سرعت شروع کنم. و با خوانندگان وبلاگ حرف بزنم. این یک وبلاگ است. پس باید حالت گفتگو داشته باشد. حالت خشک و مصنوعی نداشته باشد. گزارش زندگی باشد. و میان من و شما هم‌حسی ایجاد کند. بله، و حالا من در حال نوشتنم. دو سه روز است که در انتظار آشکار شدن نشانه‌های سرماخوردگی یا کرونا هستم. کمی تب و سرفه دارم. اما این‌ها را قبلاً هم داشتم به خاطر آلرژی. پاهایم را تکان می‌دهم. چهل دقیقه دیگر باید کلاس آنلاین خودم را شروع کنم. دوست دارم برای خودم قهوه‌ درست کنم. اما چرا تعلل می‌کنم؟ رفتم آشپزخانه فنحان دست‌سازم را برداشتم، سه قاشق قهوه‌، یه قاشق کافی‌میت و نیم‌قاشق شکر ریختم توی آن. شیر سماور را باز کردم. کنار سماور ایستادم تا قهوه‌ام را هم بزنم. دیدم کف سفیدِ سطح قهوه هر چقدر که هم می‌زنم نمی‌رود. بله، آب نجوشیده بود. قهوه را ریختم توی ظرفشویی، آمدم تا این سطرها را بنویسم و فاصلۀ انتظار برای جوشیدن سماور را با نوشتن پر کنم. (خالۀ مادرم همه‌چیز را با همین جزییات ملال‌آور تعریف می‌کرد) مسخرگی کرونا بلاتکلیفی آن است. یک بیماری خوب و با تربیت همان روز اول و دوم باید علائم خودش را آشکار کند. چینی‌ها حتی در تولید بیماری هم بد عمل می‌کنند. (مقصودم توهم توطئۀ ساخت ویروس در آزمایشگاه‌های چینی نیست.) همیشه هر جا که باشم باید از بیرون صدای دستگاه سنگ فرز بیاید. این موسیقی متن تمام اتاق‌های من است. دیگر وقت ویرایش و انتشار است. ضمناً بالاخره موفق شدم برای خودم قهوه درست کنم. باقی بقایتان.