اصول ویرایش و بازنویسی برای نویسنده‌ها | فهرست نکات «وانویس»

این مطب در حال نوشته‌شدن است!

تصور کنید نسخۀ اولیه متن خودتان را نوشته‌اید و حالا می‌خواهید آن را آمادۀ انتشار کنید.

خب، خیلی وقت‌ها ویرایش حداقلی کافی نیست، باید متن را از نو بکوبید و بسازید، حتی ممکن است نسخۀ نهایی چنان دگرگون شود که هیچ شباهتی با چرک‌نویس ابتدایی شما نداشته باشند. این ترسناک نیست، بخش طبیعی روند نوشتن است.

اگر نوشتن و بازنویسی برای شما طولانی و زمانبر است جای نگرانی نیست، این الزماً را نمی‌توان ناشی بودن تلقی کرد.

محمد قائد در یادداشتی در سوگ مهدی سحابی می‌نویسد:

برای‌ من كه (پس از غلاف‌كردن‌ قطار خودنويس‌ها) مطلب را بايد خدا دفعه با مدادپاك‌كن (و حالا روی‌ كامپيوتر) تغيير بدهم تا چيزكی‌ بشود، اعتماد‌به‌نفس او كه با خودنويس و فقط يك بار می‌نوشت ماﻴﮥ رشك بود. (+)

 

نکاتی که در ادامه می‌خوانید برخی از پیشنهادی من از است برای مرحلۀ بازنویسی و ویرایش:

1

برای یادگیری اصول ویرایش کمی وقت بگذارید

همین که فرق فاصله و نیم‌فاصله و جای درست نقطه و پرانتر و… را هم بدانید برای شروع عالی است.

پس وقت بگذارید و مطلب زیر را بخوانید:

آموزش ویرایش

2

بعد از نوشتن نسخۀ اول از متن فاصله بگیرید

تصور کنید چندساعتی بکوب نوشته‌اید و دست و حتی مغزتان ورم‌کرده.

پس از چنین جهدی وقت خستگی در کردن است، نه ویرایش و بازنویسی.

مجموعه‌ای از تفریحات مناسب و خلاقانه برای تقویت ذهن یک نویسنده:

  1. کتاب بخوانید. بله، مطالعه می‌تواند بهترین تفریح یک نویسنده باشد.
  2. پیاده‌روی کنید.
  3. فیلم ببینید.
  4. به کتابفروشی بروید و در میان کتاب‌ها پرسه بزنید.
  5. چرت بزنید.
مطالعۀ بیشتر دربارۀ این نکته:
بعد از نوشتن چه کنیم؟ ۵ پیشنهاد

2

با غلط‌هایی و املایی و انشایی چه کنم؟

در ابتدایی کار نویسندگی، نگرانی از غلط‌های املایی یا انشایی، ممکن است ذوق ما به‌کلی کور کند.

بهتر است در آغاز نوشتن از داشتن غلط‌های املایی و انشایی هیچ هراسی نداشته باشید، به‌مرورزمان بامطالعه بیشتر و همین‌طور بازنویسی مطالب می‌توانیم همه غلط‌ها را رفع کنیم.

در این پست به این موضوع پرداخته‌شده و چند تا مثال هم آمده است:

آیا باید نگران غلط‌های املایی و انشایی باشیم؟

3

ویرایش مهم است

چرا دوست دارید به خاطر بی‌توجهی به برخی نکات نگارشی و علائم ویرایشی متن شما غیرحرفه‌ای و ناشیانه به نظر برسد.

اگر وارد دنیای ویرایش شوید قطعاً چیزهای لذت‌بخش زیادی را در آن میابید.

4

نوشتن یعنی بازنویسی

اگر همینگوی با آن ‌همه مهارت صفحه آخر وداع با اسلحه را 39 بار بازنویسی کرده، ما چرا از بازنویسی طفره برویم و بترسیم؟

بزرگ‌ترین نویسنده‌های جهان اذعان دارند که نسخه اول هر متنی معمولاً افتضاح است، بنابراین بازنویسی باید دوست خوب هر نویسنده‌ای باشد.

مطالعه بیشتر:

اگر حالتان از چیزهای که می‌نویسید به هم می‌خورد…

روشی برای نوشتن سریع چرک‌نویس

5

اگر می‌خواهی رشد کنی…

بازخورد گرفتن بهترین راه برای اصلاح سریع نوشته‌ها و یادگیری بهتر است. باید سعی کنیم دایره‌ای از اطرافیان خوش‌ذوق و حرفه‌ای داشته باشیم تا عیب و ایراد نوشته‌هایمان را به ما گوشزد کنند.

ارائه آثار به مخاطبان غیرحرفه‌ای هم‌ درس‌های بسیاری دارد، ازجمله اینکه کمال طلبی ما را کاهش می‌دهد و شهامت بیشتری پیدا می‌کنیم.

مطالعه بیشتر:

اول عمل، بعد فکر

6

اینتر بزن

اینتر زدن یا رفتن به خط بعدی باعث می‌شود متنمان نفس بکشد، خواندنی‌تر شود و مهارت جمله نویسی ما نیز بهتر شود.

مطالعه بیشتر درباره اهمیت اینترزدن

7

نویسنده نباید کمال‌گرا باشد

شده صد تا کتاب روانشناسی کمال طلبی و کمال‌گرایی بخوانیم، باید بخوانیم، رشد و موفقیت زمانی آغاز می‌شود که به کمال طلبی و وسواس چیره شویم.

نویسنده باید بیاموزد که هیچ کاری را ناتمام رها نکند و هر طور شده کاری که شروع کرده به آخر برساند.

کمال طلبی چیست و کمال طلب ها، چه ویژگیهایی دارند؟

کمال و الهام و آرزو!

8

کوتاه نویسی

از اهمیت ایجاز هر چه بگویم کم گفته‌ام؛ مهارت در ایجاز یعنی اوج هنر نویسنده.

یکی از سه پیشنهادی که برای یک نویسنده آنلاین منتشر کرده بودم درباره اهمیت کوتاه نویسی است:

سه پیشنهاد برای یک نویسندۀ آنلاین

9

کلیشه‌ای ننویسید

فکر کردن به اینکه دیگران دربارۀ کارمان چه خواهند گفت ما را کلیشه‌ای و سطحی می‌کند. اگر مدام به فکر تایید و تصدیق دیگران باشید راه آزادی و خلاقیت خودتان را می‌بندید.

با بی‌توجهی به نظر و سلیقۀ دیگران و بدون خیالبافی دربارۀ نتیجۀ کار بنویسید. اگر دست خودتان را باز بگذارید و فقط به آموختن و تمرین مداوم متعهد باشید، موفقیت در زمینۀ نویسندگی خودش به سراغتان می‌آید. اگر هم نیامد شما ضرری نکرده‌اید، از کار موردعلاقه‌تان به حد کافی لذت برده‌اید. این بزرگ‌ترین پاداش است.

نوشتۀ زیر یکی از بهترین‌ تعریف‌های مفهوم کار کلیشه‌‌ای است، من این یادداشت را چسبانده‌ام روی دیوار اتاقم:

کلیشه چیست؟

10

بلندخوانی

شاید این بهترین و مفیدترین توصیه برای بازنویسی باشد: نوشته‌هایتان را با صدای بلند بخوانید. هیچ چیزی به اندازه‌ی این کار اشکلات نوشته را آشکار نمی‌کند.

 

+

چک لیست بازنویسی

 این مطلب حال کامل شدن است.

6 پاسخ

  1. امیدوارم بتونم تا ۳ ماه آینده تمام مطالب وبلاگتونو بخونم.
    اون پادکست‌هایی هم که درمورد ویراستاری تهیه کرده بودید و در کانال گذاشتید عالی بودند.

  2. سلام استاد خسته نباشید
    یه سوال داشتم در مورد این جمله:
    «با بی توجهی به نظر و سلیقه ی دیگران و بدون خیال‌بافی درباره‌ی نتیجه کار بنویس»
    راستش کمی گیج شدم چون تاحالا فکر میکردم که مخاطب خیلی مهمه و ما باید برای اون بنویسیم و خودمونو بذاریم جای مخاطب و …
    و اینکه بحث پرسونای مخاطب چی میشه؟
    ممنون میشم بیشتر توضیح بدین در این مورد 🙏

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *