بیهودگی امیدواری یا بیهودگی ناامیدی؟

حاج خانم رفیق مادرم بود (در اصل زنی بود که مادرم برایش کار می‌کرد). بی‌نوا در سی چهل سالگی سکته کرده بود و برای همیشه زمین‌گیر شده بود. می‌گفت «نعمت، برادر گوز بهاره.» (فامیلی مادرم نعمتی است) این را می‌گفت و از بی‌خاصیت بودن هر چه برادر مرادر است شکایت می‌کرد. بله، به سیاق حاج خانم باید بگویم که حقیقتن این روزها مثل گوز می‌گذرد. بهار است بالاخره. گوزگذر. شاید این کلمه را هم بتوانیم به فارسی بیفزاییم. با این حساب اسم این نوشتجات هم می‌شود یادداشت‌های گوزانه. و مثل اکبر سردوزامی می‌توانیم اینطور تاریخ بزنیم: «به تاریخ گوز گوز گوز.» ببخشید اگر همیشه جلوی شما ادای تنگ‌ها را درآورده‌ام و عادت ندارید این چیزها را از زبان من بشنوید. راستش به این نتیجه رسیدم که باید توی وبلاگ خودم راحت‌تر باشم (هنوز آن‌قدر بزرگ نشده‌ام که از دیس‌لایک (برعکس لایک) نترسم و توی اینستاگرام و تلگرام و سایر اقوام هم همینطور راحت باشم). اصلن خوبی وبلاگ به این است که راحت باشی. از گذر سریع روزها می‌گفتم. این روزها که چهارشنبه‌ها کلاس کپی‌ رایتینیگ دارم روزهای دوشنبه اسلاید کلاسم را نهایی می‌کنم. دو هفته است می‌بینم از این چهارشنبه تا چهارشنبۀ بعدی فقط یکی روز فاصله است. قدیم اینجوری نبود. از این چهارشنبه تا آن چهارشنبه اقل کم ده روز فاصله بود. خلاصه تا به خودم می‌آیم می‌بینم دوباره باید اسلاید بسازم. یکی می‌گفت سن آدم هر چی بالاتر می‌رود زمان برایش تندتر می‌گذرد. ولی خب، این که خیلی نامردی است.

هیچ آدمی نیست که بتواند ادعا کند واقعن حسود نیست. همه حسودند. اما برخی حسادتشان را بهتر از بقیه پنهان می‌کنند. البته حسادت همیشه بدک نیست. گاه محرک عمل است. ولی از یک حدی که بیشتر شود می‌شی شبیه همۀ آدم‌ها. یاد حرف جردن پیترسون افتادم، می‌گوید «کسانی که به آن‌ها حسادت می‌کنید راهنمای شما هستند، حسادت یعنی آن‌ها چیزهایی دارند که شما ندارید. از همین برای تنظیم فهرست اهدافتان استفاده کنید. آن چیزهایی که آن‌ها دارند به دست بیاورید تا دیگر به آن‌ها حسادت نکنید.» من به جردن پیرسون حسادت می‌کنم. من باید به سخنران توانمندی تبدیل شوم.

عصری گفتم سرم را از چاک کتاب بیرون بکشم و به مغزم استراحت بدهم. همین که ولو شدم یاد دانته و بئاتریس افتادم. همیشه لحظۀ دیدار آن‌ها روی آن پل معروف را توی خیالاتم مرور می‌کنم. خواستم ذهنم استراحت کند بدتر مشغول شد، دست به گوشی شدم و دربارۀ دانته و بئاتریس بیشتر خواندم. فهمیدم دانته علاوه بر کمدی الهی در اثر دیگری پیش از این کتاب هم از بئاتریس گفته است:
«دانته در این کتاب [زندگانی نو] از نخستین برخوردش در دوران کودکی با بئاتریس (هنگامی که هر دو ۹ ساله بودند) و از هیجان‌ها و احساس‌های شدید و منقلب‌کننده‌ای که در حضور آن دوشیزۀ جوان در وجود خویش احساس می‌کرده سخن گفته و سپس کمی بعد از مرگ نابهنگام آن بانو (در سن ۲۴ سالگی)، و اخلاص و اندوهی که نسبت به یاد و خاطرۀ او تا آخر عمر خواهد داشت سخن می‌گوید، به گونه‌ای که وفاداری و علاقۀ این شاعر بزرگ، قرن‌هاست به عنوان بخشی بسیار ارزشمند و بااهمیت از سنت ادبی و فرهنگ شاعرانۀ ادبیات رومانتیک در سراسر اروپا و اساساً در دنیای غرب به‌شمار می‌آید. (+)»

لابد شما هم درگیر این مشکل هستید: هزار بار تصمیم می‌گیری کاری را انجام بدهی، ولی پس از مدتی بازمی‌گردی سر نقطۀ اول. از دست خودت عصبانی و ملول می‌شوی. در نتیجه ممکن است به کل ناامید شوی بگویی «ما اینکاره نیستیم.»  ولی من دوست دارم سماجت کنم. سخت است. ولی می‌گویم شاید اینبار همه چیز فرق کند. شاید اینبار جدی‌تر پی کار را بگیرم. البته ممکن است این را بگویی و همان روز باز هم زیر حرفت بزنی. اما به سیاق شیمبورسکا باید بگویم: بیهودگی امیدواری را به بیهودگی ناامیدی ترجیح می‌دهم.

زدم توییتر و فیس بوک را دوباره از روی موبایلم پاک کردم. اینستاگرام را هم حذف می‌کردم اگر پای لایوهای صبحگاهی در میان نبود. ذهن‌فرساتر از شبکه‌های اجتماعی ندیده‌ام. یک فقره از ضربات مهلکش عادت دادن ما به چندکارگی است؛ این توهم که حس کنی در آن واحد می‌توانی چند کار انجام بدهی.
البته انتشار محتوای ارزش‌‌آفرین در این شبکه‌ها را کماکان مفید و موثر می‌دانم. می‌تواند باعث رشد فردی و شغلی بشود (پستت را هوا کن و بزن به چاک). اما پرسۀ بیهوده در این شبکه‌ها را هیچ جوره نمی‌توانم توجیه کنم. مگر عمر آدمیزاد چقدر است؟ یکهو به خودمان می‌آییم می‌بینیم صد و بیست و سه سال از عمرمان گذشته و هیچی عایدمان نشده. بنابراین فکر می‌کنم ولگردی در موبایل مساوی‌ست با از کف دادن لحظۀ حال. بدبختانه چون لحظۀ حال اغلب اوقات باحال نیست ناچار پناه می‌بریم به عنترنت. اما خب، این ما را به یک سؤال جالب می‌رساند: «چکار کنم که زندگی بیرون از موبایلم جذاب‌‌تر از زندگی درون موبایلم باشد؟»

زندگی جنگ است. نبرد تن به تن و روزانۀ ما با تکرار و روزمرگی.
گفتم بگذار از چرخۀ روزمرگی برهم و بروم جایی که تاکنون نرفته‌ام. روانۀ جایی شدم آنسوی شهر. اما ضایع شدم. آنجا جایی نبود که من تصور می‌کردم. خب، سناریوی ذهنی من شکست خورد. خیال می‌کردم آنجا می‌توانم چند ساعتی بنشینم، گفتگوهای تلفنی‌ام را انجام بدهیم و چند صفحه‌‌یی بخوانم و بنویسم، اما مجبور شدم توی راه‌بندان برگردم. ولی نتیجه بد نبود. همین اتفاق موجب فکرها و احساسات تازه شد. مهم این بود که از چرخۀ روزمرگی بیرون زدم. و راستش قدر آرامش دفتر کارم را هم بیشتر دانستم. گفتم قدر آرامش یاد قدر عافیت افتادم. با مازیار رفته بودیم جلسه. دوست کسی که با او جلسه داشتیم هم بود. طرف پلیس بود. از ما خوشش آمده بود، حین ناهار مدام می‌گفت «دوست دارید دو سه روز ببرمتون بازداشتگاه، قدر عافیتو بدونید؟»

به نظر شما من چه مرضی دارم که در تراس را از اینور و پنجره را از آنور بازگذاشته‌ام تا طوفانی که به پا شده کاملن در اتاق جریان داشته باشد؟ خاک و خل پر شده و جریان بی‌وقفۀ عطسه رهایم نمی‌کند. تا فردا، خدافظ.