کسی که رمان نمی‌خواند…

برای آشنایی با کشکول این مطلب را بخوانید: کشکول چیست؟ | کشکول کلانتری هوا می‌شود

از صفحۀ فیس‌بوک وازریک درساهاکیان:

از فرمایشات گهربار جان کاساوتیس:
ما به عشق احتیاج داریم، درست مثل غذا و آب و هوا، و نمی‌دونیم چطور به دستش بیاریم. و اینه که به هر دری می‌زنیم…

و حرفی از شهریار مندنی‌پور دربارۀ نثر:

به نظر من نویسنده نثر خودش را نباید تکرار کند. نویسنده‌هایی که با یک نثر داستان نوشته‌اند از نظر تخیل زبانی بسیار ضعیفند. نویسنده باید مدام تجربه زبانی داشته باشد. به کار تجربی خیلی اعتقاد دارم. اگر مدام یک زبان را تکرار کنیم دیگر خلاقیتی نیست، فقط تکرار است. (+)

شعری دربارۀ زبان:

زبان را دستگیره‌ای نیست
که مردمان آن را بگیرند
و بر آن یاد بودها نقش کنند..
زبان رودی است،
یکبار در هزار سال،
مسیری تازه می‌گیرد
و راه خود را به دریا تغییر می‌دهد
کوه سر سختی است
رونده در دره‌ها
و از ملتی به ملتی
سرحدها را می گذرد و مخلوط می‌شود
زبان چون رود می‌میرد
لغات امروزی، پیچیده بر زبان
و به شکل افکاری در آمده
میان لب و دندانتان گویا
امروز و حال،
تا هزار سال از امروز
خط میخی‌های محوی خواهد شد.
سرود بخوان – و سرود خوانان – بیاددار
که سرودها می‌میرد و تغییر می‌کند
و فردا دیگر اینجا نیست
نه بیش از بادی
که هزاره‌ای پیش می‌وزید.
کارل سند برگ | ۱۸۷۸/۱۹۶۷
ترجمۀ هانیبال الخاص

این هم حرف مهمی از شهرام رحیمیان به نقل از صفحۀ فیس‌بوک او:

من به عمق دانش نظریه‌پردازانی که در یکی از رشته‌های علوم انسانی تحصیل کرده‌اند و رمان نمی‌خوانند شک دارم. کسی که رمان نمی‌خواند نه درک درستی از علوم اجتماعی دارد، نه تاریخ را درست می‌فهمد، نه فهم کاملی از روانشناسی دارد، نه دریافت سالمی از فلسفه… به طور مثال کسانی که فقط با اشعار کلاسیک ایران همدم هستند و جامعۀ امروز ایران را با عینک ادبیات کلاسیک ایران می‌بینند، نظریه‌هایشان بر پایه‌ای لغزان استوار است. سروش هزار بار هم که مثنوی‌ مولوی را مرور کند، اگر رمان امروز را نخواند، شناختی از جامعۀ امروز ایران پیدا نمی‌کند. اینها را نوشتم تا برسم به سعید نفیسی که در تاریخنگاری به همان اندازه سرآمد بود که در داستان نویسی. اگر کسی دو رمان نیمه راه بهشت(۱۳۳۲ شمسی) و آتشهای نهفته(۱۳۳۰ شمسی) را نخواند، چیزی از درک تاریخ معاصر و روانشناسی آدم‌های آن دوران کم دارد. کسی مثل سعید نفیسی که خالق ده‌ها اثر عالی ست، از تاریخ تمدن ساسانیان تا تاریخ تصوف در ایران و تاریخ اجتماعی ایران در دوران قاجاریه…، توان این را داشته که ادبیاتی در اختیار ما بگذارد که سطح شناختمان را از فرهنگ پدر و پدربزرگانمان بالا ببرد. حیف است این آثار فراموش شوند و ما برای شناخت از جامعۀ خودمان دستمان به سوی جاهای دیگر دراز باشد. من حتم دارم حتا پشت‌کردگان به رمان از خواندن این دو اثر هم لذت می‌برند و هم شناختشان از جامعۀ ایران بالا می‌رود.

و از رساله‌‏ فی‌العشقِ عین‌القضات همدانی:

هرچه می‌‏نویسم پنداری دلم خوش نیست و بیشتر آن‏چه در این روزها نبشتم، همه آن است که یقین ندانم که نبشتنش بهتر است از نانبشتنش.
ای دوست نه هرچه درست و صواب بود، روا بود که بگویند.
و نباید چیزها نویسم بی«خود» که چون «واخود» آیم بر آن پشیمان باشم و رنجور.
کاشکی، یک‏بارگی نادانی شدمی تا از خود خلاصی یافتمی.
چون در حرکت و سکون چیزی نویسم رنجور شوم بغایت؛
و چون در معاملت راه خدا چیزی نویسم، هم رنجور شوم؛
چون احوال عاشقان نویسم نشاید،
چون احوال عاقلان نویسم هم نشاید؛
و هر چه نویسم هم نشاید؛
و اگر هیچ ننویسم هم نشاید؛
و اگر گویم هم نشاید؛
و اگر خاموش گردم هم نشاید؛
و اگر این واگویم نشاید و اگر وانگویم هم نشاید.

و این هم از نمایشنامۀ مرغ دریایی آنتون چخوف: