چه ایده‌ای ارزش نوشتن دارد؟

روی کاناپۀ وسط هال دراز کشیده‌ام. چشم‌هایم را بسته‌ام تا وسوسۀ خواندن را از خودم دور کنم. باید چیزی بنویسم. دنبال ایدۀ تازه‌ای می‌گردم. فرآیند انتخاب کلافه‌ام کرده: ایده‌ها بسیارند و نمی‌دانم‌ کدامیک ارزش نوشتن دارند.

چشمم را باز می‌کنم، گربه را می‌بینم که مثل بقچۀ نان مادربزرگم، روی میز تلویزیون جا خوش کرده. باز چشمم را می‌بندم. جستجو می‌کنم. توی ذهنم مثل سالن فشن است، ایده‌ها می‌آیند، چند قدم آهسته راه می‌روند، لبخندی می‌زنند و می‌روند.نه، نه، نه، هیچ‌کدام از چیزهایی که در سرم می‌گذرد چندان متمایز و خاص نیستند که یکی را انتخاب کنم. من این ایده‌های لاغرو و توخالی را نمی‌پسندم!

باز چشمم را باز می‌کنم. دستم را می‌برم سراغ کتاب روی میز. تکه‌ای از خطابۀ نوبل جورج سفریس به چشمم می‌خورد:

«من اعتقاد دارم دنیای معاصر که همواره در شکنجۀ ترس و تشویش زندگی می‌کند براستی به شعر نیاز دارد. شعر ریشه در تنفس آدمی دارد و چه بر سر ما می‌آید اگر راه تنفس بر ما ببندند؟ شعر هنر اعتماد است-وخدا می‌داند که بیشتر مفاسد و شرارت‌های ما دقیقاً معلول فقدان اعتماد در میان ماست.» (+)

آیا همین یک تکه می‌تواند کمکم کند؟

من باید به ایده‌هایم اعتماد کنم. حتی ایده‌هایی که ظاهراً مشکوکند یا چندان چنگی به دل نمی‌زنند. من نمی‌توانم با بی‌اعتمادی به ایده‌ها، انتخاب را برای خودم سخت کنم.

اصلاً مگر انتخاب کار سختی است؟

بله، روانشناسی به نام بری شوارتز، طی چند سال اخیر تلاش کرده تا بگوید، انتخاب از میان گزینه‌های متعدد ذهن را خسته و مستأصل می‌کند.

مثلاً اگر هر روز به این فکر می‌کنی که باید چه لباس‌هایی بپوشی؛ یا هر بار که سوار تاکسی می‌شوی و به این فکر می‌کنی که کمربندت را ببندی یا نه؟ ذهنت به فشار می‌افتد؛ دائم سبک و سنگین می‌کند تا بهترین گزینه را انتخاب کند؛ و همین توان ذهنت را تحلیل می‌برد.

چاره:

دربارۀ خیلی چیزها تصمیمت را بگیر؛ صدور یک حکم قطعی برای همیشه.

مثلاً:

از یک پیراهن، چند دست بخر، که هر روز به فکر انتخاب رنگ مناسب نباشی. (ماجرای تی‌شرت زاکربرگ) یا قانون بگذار که هر بار سوار تاکسی شدی، بدون توجه به کوتاهی و بلندی مسیر کمربندت را ببندی.

اگر هر روز بخواهی برای هر چیزی درگیر فرایند انتخاب بشوی، فشار ذهنی تو را از پا می‌اندازد.

باری، در نوشتن نیز، درد ما نداشتن ایده نیست، مسئله، تنش انتخاب از میان انبوه ایده‌هاست. چه باید کرد؟

اولین ایده‌ای را که به ذهنت می‌رسد بنویس. اگر به درد نمی‌خورد، بعدی. نمی‌توانی کل انرژی‌ات را برای انتخاب بهترین ایده هرز بدهی. آن‌وقت رمقی برای نوشتن، که توان ذهنی بالایی می‌طلبد نخواهی داشت.

چند سال پیش، در یک آزمایش، اول گروهی را در معرض انتخاب یک نوع مربا از بین ۶ نوع مربا گذاشته بودند؛ و سپس در آزمایش دیگری افراد را در معرض انتخاب مربا از میان ۲۴ نوع مربا قرار داده بودند.

نتیجه: بیشتر افراد گروه دوم، به دلیل گزینه‌های بیشتر و متنوع‌تر، کلاً قید خرید مربا را زده بودند. فلج انتخاب.

تقلای بیش از حد برای انتخاب ایده‌ای که ارزش نوشتن دارد؛ احتمالاً به ننوشتن منجر می‌شود.

 فکر می‌کنم بعد از مطالعۀ این نوشته، مطلب زیر هم برای شما سودمند باشد:

از تلخی نوشتن تا شیرینی آفریدن

دورۀ آنلاین نویسندگی خلاق | وبینارهای نوروزی در مدرسه نویسندگی

شاهین کلانتری در تلگرام | اینستاگرام | توییتر | ویرگول | لینکدین