با شما نبودم

پیش نوشت: «با شما نبودم» اسم یکی از کتاب‌های بهمن فرسی* است. تیتر این مطلب را از کتاب او وام گرفته‌ام.

خیلی از «با شما نبودم» خوشم آمد گفتم دسته ای را با این عنوان روی وبلاگ بسازم. پس برای این دکمه کت زیر را دوختم، امیدورام به تن وبلاگم بیاید!

۱

ما گفت‌وگو بلد نیستیم. نه کلمات را می شناسیم و نه تلاشی برای پرورش تسلط کلامی خودمان داشته‌ایم.

از کسانی که کتاب نمیخوانند و به تلگرام بازی و دیدن سریال‌های آبکی بسنده کرده‌اند از این بیشتر هم توقع نمی‌رود. بیشتر گفت‌وگوهایمان راه به جایی نمیبرند، چون منطق و استدلال درست و درمان نداریم. و هیچ غنایی هم در دامنه واژگانمان نیست.

ما بسیار می‌گوییم بی آنکه به هم چیزی گفته باشیم. عشق هایمان هم بی رمق است. به گمانم عشق و رابطه عمیق با کلمات است که جان می‌گیرد و معنا پیدا می‌کند. من عاشقی با زبان «فینگلیش» و «بحرفیم» و «بزنگیم» را نمی‌فهمم.

سوال پرسیدن هم بلد نیستیم. معمولاً توی گفتگوهایمان سکوت مرگباری حاکم می شود و مجبور می‌شویم با بدیهیاتی مثل «آب و هوا» و «ماه تولد» و گرانی «گوشت و مرغ» وقت تلف کنیم یا دائم بگوییم «دیگه چه خبر؟»

۲

به هر حال اگر خوش شانس باشیم گاهی شاید از زبان آدم‌هایی که حتی فکرش را هم نمی‌کنیم یکی دو جمله خوب بشنویم.

در« با شما نبودم» از بعضی از جمله هایی خوبی که طی روز در گفتگوهایم با دیگران می‌شنوم می‌نویسم.

این باعث میشود شاخک هایم برای جمع کردن گفت‌وگوهای ناب و جمله‌های خلاقانه تیزتر شود.

استادی داشتم که مثال‌های خوبی از گفت‌وگوهایش با راننده‌ تاکسی ها می‌زد:

مثلاً یک راننده در توصیف بزرگ بودن مشکلاتش گفته بود:

میگن گوسفند قربونی کن؛ کارِت درست میشه، آقا من دایناسور هم بِبُرّم فایده نداره!

این نوع جملات خلاقانه، هم زیر متن دارند و هم راه می دهند به ادامه گفت‌وگو و ویژگی‌های دیالوگ های دراماتیک را دارند.

چند روز پیش توی مترو با یک جوان بیست و شش ساله‌ی زاهدانی هم کلام شدم. دنبال کار میگشت. من فکر می‌کردم تسلط کلامی خوبی دارم اما او شگفت زده ام کرد و ترجیح دادم سکوت کنم و فقط به او گوش بسپارم. اصلاً نفهمیدم هفت هشت ایستگاهی که با هم مسیر بودیم چطور گذشت. در حرف هایش از داستان، از استعاره، از مثال، از جمله قصار و یک عالمه چیز جذاب استفاده می‌کرد.

می‌گفت مشکل من فقط جای خواب است، اگر جای خواب داشته باشم از پس هر کاری بر میایم.

گفتم چرا سراغ قاچاق نرفتی؟ و شروع کرد از اعتقادات و نظام اخلاقی‌اش گفتن. توقع نداشتم آنقدر شفاف و میخکوب کننده از اصول و عقایدش بگوید.

می‌خواهم بگویم حرف زدن با او حال من را خوب کرد. یک گفت‌وگوی خوب می‌تواند روحیه آدم را دگرگون کند، گفت‌وگوهایی که اطراف ما نایاب شده. ما حین حرف زدن بیست بار موبایلمان را چک می‌کنیم و حواسمان هر جایی هست جز به حرف‌های کسی که رو به ما سخن می‌گوید.

امیدورام «با شما نبودم» انبانی بشود از از دیالوگ ها و جملات خوب و مفید. خوشحال میشوم شما هم در این بخش مشارکت داشته باشید و در جمع آوری جملات و دیالوگ‌های خوب یاری‌ام کنید.

*با شما نبودم/نشر خاک/ لندن ۱۳۷۱