یک بازی برای نوشتن جمله‌های خلاقانه

از هر بهانه‌ای باید برای تمرین نوشتن استفاده کرد؛ ممکن است برخی تمرین‌ها چندان پرحاصل به نظر نرسند، اما همین‌که دست نویسنده گرم نوشتن باشد قدمی رو به جلوست.

طبق عادت، که دوست دارم هر جا چیز مفیدی یا جالبی برای آموزش نویسندگی دیدم اینجا بیاورم، اینبار از پانویس کتاب «کودکی» نوشتۀ ژاک پرور برایتان نقل قول می‌کنم. پرور تا چهل‌وپنج ساگی هیچ کتابی چاپ نکرد؛ این کتاب یکی از آثار معروف اوست که فقط بخش‌هایی از آن به فارسی ترجمه شده است.

«کودکی» نمونۀ خوبی از خاطره نویسی است؛ اما خاطرات این کتاب به آن شکل معمولی که می‌شناسیم نیست. عباس پژمان، مترجم کتاب، در مقدمه می‌نویسد: «در این کتاب، همۀ شخصیت‌ها و اشخاص واقعی هستند. همۀ اتفاقات هم اتفاقات زندگی است. اما خود کتاب واقعاً رمان است نه کتاب خاطرات. تکنیک روایت و بعضی شخصیت‌پردازی‌هایی که خودبه‌خود در نقل خاطره‌ها صورت می‌گیرد، و تحولی که آخرسر در شخصیت ژاک رخ می‌دهد، این کتاب را به رمان تبدیل می‌کند.»

و اما اصل ماجرا تمرین زیر است که می‌توانید به صورت گروهی با دوستانتان انجام بدهید:

«…ظاهراً در آن جملۀ مشهورِ «لاشۀ خوش‌گوار خواهد نوشید شراب تازه را» کلمۀ اول را پرور نوشته بود. یکی از بازی‌های سورئالیست‌ها این بود که چند نفر دور هم جمع می‌شدند و هرکس کلمه‌ای را روی یک تکه کاغذ می‌نوشت و آن را تا می‌کرد. هیچ‌کس اطلاع نداشت بقیه چه کلماتی نوشته‌اند. اما قبلاً قرار می‌گذاشتند مثلاً یک نفرشان صفت بنویسد، دیگری مثلاً فعل، سومی حرف‌اضافه، و الی آخر. آن‌وقت کاغذها را یکی‌یکی باز می‌کردند و کلمات را به‌ترتیب و به دنبال هم می‌نوشتند تا ببینند چه جمله‌ای به وجود می‌آید. یک صورت دیگر هم آن بود که هرکدامشان کاغذش را طوری تا می‌کرد که نصف کلمه معلوم باشد و این را فقط به نفر بعدی نشان می‌داد تا او از روی آن مال خودش را بنویسد. ظاهراً مبتکر این بازی مارسل و دوآمِل بوده است. در آن بازی هم که حاصلش شد «لاشۀ خوش‌گوار خواهد نوشید شراب تازه را»، ظاهراً این‌ها هم شرکت داشتند: ژاک پرور، ایوتانگی، مارسل دوشان، بنژامن پره، پیر رودی، آندره برتون.»
-کودکی، نشر اسم، ص. 10