پروژۀ اصلی شما چیست؟

1398-03-19شاهین کلانتریتوسعه فردی, نقل قول31 دیدگاه

یکی از دلایل رضایت نسبی من از زندگی این است که حس می‌کنم پروژۀ اصلی‌ام را یافته‌ام؛ پروژه‌ای که برای اجرای فاز اول آن یک محدودۀ ده ساله را در نظر گرفته‌ام و در نهایت امیدوارم گزارش آن در قالب یک کتاب منتشر شود.

باری، حرف این یادداشت، دربارۀ پروژۀ من نیست. چند روز پیش کنجکاوانه دربارۀ محمود فلکی (نویسندۀ ایرانی مقیم آلمان) می‌خواندم که به پاراگرافی از یکی از گفت‌وگوهای او رسیدم که هم هشداردهنده است و هم الهام‌بخش:

«بايد گفت که فرهنگ ما فرهنگ ريخت‌وپاش يا فرهنگ ناپيگير است، فرهنگی که هنوز خوب نياموخته پروژه‌ای را متمرکز و هدفمند پيگيری کند و به سامان برساند. فرهنگ ما فرهنگ پراکنده‌گويی و حاشيه‌نويسی است. در مورد موضوعی حرف می‌زنيم، طرح و نقشه می‌کشيم، حتی به مرحله اجرايی وارد می‌شويم، ولی تا اين مورد نخستين به سامانی نرسيده، موضوع بعدی وارد می‌شود و اين در و آن در زدن دوباره آغاز می‌شود.
    اين البته تنها به ادبيات مربوط نمی‌شود، از رابطه‌های کوچک اجتماعی تا مسائل سياسی و…، همه‌جا اين نوع پراکندگی و ناپيگيری کارکردی جدی و گاه ويرانگر دارد که حاکی از تخصصی نشدن و تخصصی نديدن پديده‌ها در جامعه ماست، چيزی که رسيدن به هدف را دشوار می‌سازد.
    همين جا مثالی‌ می‌زنم در مورد نقش تخصص در يک جامعه که از تجربه‌های شخصی من است. زمانی که در دانشگاه هامبورگ زبان و ادبيات آلمانی و ايرانشناسی تحصيل می‌کردم استادی داشتم که متخصص اوستا بود و اوستا تدريس می‌کرد. يک روز صحبت از ادبيات شد و من از نيما يوشيج سخن به ميان آوردم. او نيما را نمی‌شناخت. من بسيار تعجب کردم که چگونه پروفسور ايران‌شناسی نيما را نمی‌شناسد؟ مطابق پيش‌داوری نوع ايرانی‌ام فوراً به او انگ بي‌سوادی زدم. بايد سال‌ها می‌گذشت تا من به اشتباهم و انگ نادرستم پی می‌بردم. کم‌کم متوجه شدم که در غرب، تخصص نه تنها در يک رشته، بلکه در پاره‌ها و بخش‌های همان رشته نيز وجود دارد. و همين يکی از رازهای موفقيت آن‌هاست. يعنی آن‌ها به جای اينکه مانند ما به همه جا و همه چيز در سطح نوک بزنند و در همان سطح باقی بمانند، در هر تخصص ويژه آن‌قدر کار می‌کنند تا به ژرفای آن تخصص برسند. بدين‌گونه است که تخصص‌ها و دانش‌های مختلف نه در سطح، بلکه در ژرفا به هم می‌رسند و همديگر را تکميل می‌کنند. يعنی به مثل، يک ايران‌شناس نبايد حتماً از تمام تاريخ و فرهنگ و ادبيات و زبان‌های ايرانی از آغاز تا امروز آگاهی کامل داشته باشد. او مطالعات خود را در يک مورد خاص متمرکز می‌کند و تمام عمر خود را بر سر آن می‌گذارد. اين حالت در مورد همه دانش‌ها چه علوم انسانی چه علوم طبيعی عمل می‌کند. شايد باور نکنيد که من يک بار مصاحبه‌ای را با تاريخ‌دانی در تلويزيون ديدم که تخصصش «کشتی تايتانيک» بود. يا اينکه دانشمند يا پژوهشگری تمام عمرش را صرف مطالعهٔ مثلاً هايدگر يا گوته می‌کند. اما ما به خاطر تخصصی نشدن جامعه سطح همه چيز، سطح دانش‌ها از ادبيات و سياست و فلسفه گرفته تا پزشکی و فيزيک و مانندگان را نوک می‌زنيم و در همان سطح به هم می‌رسيم، بی آنکه در ژرفا به هم برسيم.
    البته اينجا و آنجا هستند ايرانی‌هايی که در رشته‌شان تخصصی کار می‌کنند. اما افرادی از اين دست بسيار محدودند و جزو استثناها هستند و نمی‌توانند تعيين‌کنندهٔ قاعده باشند. چنين کوششی بايد در همه آحاد جامعه درونی شود تا آن جامعه بتواند در روند رشد به ژرفای لازم برسد.» (+)

پروژۀ اصلی شما چیست؟

چه کاری هست که دوست دارید حداقل 10 سال تمام برای آن وقت بگذارید؟

برای چه پروژه‌ای حاضرید به ده‌ها پروژۀ وسوسه‌کنندۀ دیگر نه بگویید؟

شاید فکر کردن به سؤالات بالا و نوشتن در خلوت، جرقۀ ایده‌های تازه‌ای را در ذهن شما روشن کند.

احتمالاً بعد از مطالعۀ این نوشته، مطلب زیر هم برای شما سودمند باشد:

چالش انتخاب کامل‌ترین هنر

چند پیشنهاد دیگر:

نقشه راه نویسندگی

دوره‌های حضوری و آنلاین نویسندگی و تولید محتوا