آیا باید نگران غلط‌های املایی و تایپی باشیم؟

۱۳۹۹-۰۷-۰۷شاهین کلانتریمهارت های نویسندگی, یادداشت روز20 دیدگاه

بیایید تصور کنیم از فرط گرسنگی در حال تلف شدن هستیم؛ ولی به خاطر نداشتن قاشق و چنگال دست به غذا نمی‌زنیم. در چنین شرایطی قاشق و چنگال چیزی تجملی به نظر می‌رسد و اگر قصد خودکشی نداشته باشیم، احتمالاً با دست به غذا هجوم می‌بریم. (حتی بدون آن‌که از ترس کرونا دست‌هایمان را شسته باشیم!)

به گمان من امتناع از نوشتن به خاطر نگرانی از غلط‌های املایی، تایپی و انشایی، چیزی از این جنس نگرانی برای قاشق و چنگال است.

دریغ که بسیارند کسانی که از ترس داشتن غلط‌های نگارشی و ویرایشی خودشان را از موهبت نوشتن و انتشار نوشته‌ها محروم می‌کنند.

مهارت در املا و انشا لازم است، اما با ضعف در آن‌ها هم می‌توان به نوشتن ادامه داد. یادگیری فرایندی تدریجی است.

مثلاً من همین یکی دو روز پیش به خاطر تعجیل در انتشار پست وبلاگ، «ضرب‌الاجل» را به اشتباه «ضرب‌العجل» نوشتم. شاید چون خیلی عجله داشتم! تا اینکه با تذکر دو تن از دوستان متوجه این اشتباه املایی‌ام شدم و آن را اصلاح کردم. یا هزار سال پیش «درد دل» را می‌نوشتم «درد و دل».

باری، رخ دادن غلط املایی و بیش از آن، غلط تایپی، ناگزیر است. (غلط تایپی با غلط املایی فرق دارد؛ مثلاً در یکی از پست‌ها به‌جای مسحور نوشته بودم محسور که در اینجا جابجایی حروف صرفاً یک غلط تایپی است.)

اگر تشنۀ نوشتن هستیم، باید بدون هیچ واهمه‌ای خودمان را سیراب کنیم.

غلط‌های املایی و انشایی به مرور و با دقت بیشتر، تمرین و انتشار نوشته‌ها بیشتر بهبود می‌یابد. روی انتشار نوشته‌ها تاکید دارم، چرا که ما را وادار می‌کند تا دقت بیشتری روی واژه‌ها داشته باشیم. ضمن اینکه اگر هم عیب و ایرادی در کارمان باشد احتمالا پس از انتشار، با تذکر دیگران می‌توانیم نسبت به رفع اشتباهات اقدام کنیم.

همینطور با استفاده از سایت‌ها و برنامه‌هایی مانند واژه‌یاب می‌توانیم تا حد زیادی غلط‌ها را کاهش بدهیم.

البته که برای کاستن از غلط‌های نگارشی و ویرایشی هیچ چیز مانند مطالعۀ مداوم موثر نیست.