آداب تکرار 

گلایه از حافظه به‌خاطر فراموشیدن کتاب‌ها بی‌راه است. مغز که سطل آشغال نیست؛ با همان سازوکاری که بسیاری از چیزهای اضافه و زائد را حذف می‌کند خیلی چیزهای به‌دردبخور را هم دور می‌ریزد، مگر اینکه با شیوه‌های مناسب به آن ثابت کنیم که چه چیزی ارزش به خاطر سپردن دارد. از میان روش‌های گوناگونِ تقویت حافظه و مطالعه‌ی اثربخش، من تکرار را ساده‌تر و مؤثرتر از شیوه‌های دیگر می‌دانم.

اگر در تکرار مهارت بیابید اشتیاقتان به مطالعه بیشتر می‌شود،‌ چون پس از بازخوانی چند کتاب به تأثیر عملی و پررنگِ مطالعه‌ی مؤثر بر بهبود فکر و زندگی‌تان پی می‌برید. دلیل سرخوردگی بسیاری از افراد از کتابخوانی پیوند کمرنگ زندگی آن‌ها با آموخته‌هایشان است. شما با تکرار بر این گسست غلبه می‌کنید. 

با تکرار و تأمل، در تحلیل کتاب‌ها نیز متبحر می‌شوید و می‌توانید‌ از اندیشه‌ی خود چیزی به هر کتاب بیفزایید.

در این نوشته فقط از آداب تکرار کتاب می‌گویم، این نکات با قدری تغییر برای تکرار فیلم و… هم به کار می‌آید. 

۱. کتابی را انتخاب کنید که در راستای یکی از پروژه‌های شخصی شماست. یعنی کتاب را گره بزنید به هدفی مشخص که فعالانه در حال پرداختن به آن هستید. برای مثال من این‌روزها در حال خواندن کتابی هستم که مستقیمن با سخنرانی‌ام در سمینار نویسندگی مرتبط است.

۲. کتابی را می‌خوانید، چنان مجذوبش می‌شوید که قاطعانه تصمیم به تکرارش می‌گیرید اما بعد از اتمام کتاب مدتی فاصله میندازید تا بعدن تکرار آن را شروع کنید. چند ماه می‌گذرد می‌بینید آن کتاب زیر انبوهی از کتاب‌های دیگر دفن شده و اصلن نمی‌دانید چرا آن‌قدر ولع بازخوانی‌اش را داشتید. من بارها فرصت تکرار کتاب خوبی را به خاطر همین اشتباهم از دست داده‌ام. 

تکرار را بلافاصله در همان لحظه ‌که مطالعه‌ی صفحه‌ی آخر کتاب به پایان رسید شروع کنید.

۴. اگر می‌توانید نسخه‌ی اضافه‌یی از کتاب تهیه کنید و یکی از نسخه‌ها را به‌قول صحاف‌ها «ته‌بُر»‌ کنید. جداکردن صفحات کتاب از هم باعث می‌شود رغبت بیشتری برای بازخوانی آن بیابید، انگار اینطوری به شکل ملموس‌تری در حال کالبدشکافی متن هستید. با این کار حمل کتاب هم ساده می‌‌شود. من معمولن فصلی از کتابی را در کیف یا جیب کتم می‌گذارم تا در موقعیت‌های مختلف، به‌جای پرسه‌ی بیهوده در موبایل، کتاب بخوانم. 

۴. هر بار با ابزاری تازه سطرهای مهم را نشان‌دار کنید. مثلن بار اول با مداد، بار دوم با ماژیک های‌لایت، بار سوم با نوشتن برداشت‌هایتان در گوشه‌وکنار سطرها. 

۵. بهترین راه آموختن، آموزاندن است. بازگو کردن مطالب کتاب کیفیت تکرارتان را چند برابر می‌کند. در آغاز،  مطالب کتاب را به زبان خودتان توضیح بدهید و صدایتان را ضبط کنید. در گام نهایی آموخته‌‌یتان را مکتوب کنید.

۶. گاهی کتابی را گروهی تکرار کنید. بازخوانی گروهی کتاب می‌تواند انگیز‌ه‌ی بیشتری برای پایبندی به تکرار ایجاد کند و زمینه‌ساز گفت‌وگوهای آموزنده‌یی باشد.